Metoda Ruchu Rozwijającego W.Sherborne.
Metoda Ruchu Rozwijającego (MRR) została stworzona przez Weronikę Sherborne, nauczycielkę wychowania fizycznego, tańca i ruchu.
Głównym założeniem Metody Ruchu Rozwijającego jest posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju ruchowego dziecka i terapii zaburzeń tego rozwoju.
Doświadczenia ruchowe rozwijają dwa aspekty świadomości: świadomości siebie i innych. Wpływa to korzystnie na samoakceptację, pozwala zyskać większą pewność siebie w sferze fizycznej i emocjonalnej. Świadomość innych to kolejny etap uczenia się budowania zaufania i pozytywnych relacji z ludźmi. Celem nadrzędnym zajęć MRR jest zatem zaspokajanie tych potrzeb.
Metoda Dobrego Startu (MDS) M.Bogdanowicz.
Metoda Dobrego Startu opracowana została w latach 60- tych na wzorach francuskich metody Le Bon Depart Thea Bugnet, przez Martę Bogdanowicz.
Jest to metoda słuchowo- wzrokowo- ruchowa, w której istotną role odgrywają trzy elementy: element słuchowy- piosenka, element wzrokowy- wzory graficzne, element ruchowy- wykonywanie ruchów w czasie odtwarzania wzorów graficznych, zharmonizowanych z rytmem piosenki.
Celem metody jest jednoczesne usprawnienie czynności analizatorów: wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno- ruchowego, a także kształcenie lateralizacji, orientacji w schemacie i przestrzeni. Założeniem metody jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, funkcji spostrzeżeniowych: wzrokowych, słuchowych, dotykowych, kinestetycznych (czucie ruchu) i motorycznych oraz współdziałanie miedzy tymi funkcjami czyli integracji percepcyjno- motorycznej. Ćwiczenia prowadzą do większej harmonii rozwoju psychoruchowego: wyższego poziomu rozwoju i współdziałania funkcji intelektualnych (mowy, myślenia) i instrumentalnych (spostrzeżeniowo- ruchowych). Sprzyjają również prawidłowemu wykonywania czynności ruchowych we właściwym czasie i przestrzeni, w harmonii z czynnościami poznawczymi, w tym językowymi.
Dziecięca matematyka E.Gruszczyk- Kolczyńskiej.
Celem metody jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci, zwłaszcza w zakresie kształtowania pojęć matematycznych. Osobiste doświadczenia dziecka stanowią budulec, z którego dziecko tworzy pojęcia i umiejętności, rozwija myślenie, hartuje dziecięcą odporność i uczyć pokonywać trudności. W trakcie tych doświadczeń dziecko uczy się słownie określać swoje spostrzeżenia, sens wykonywanych czynności i przewidywane skutki. Mówienie o wykonywanych czynnościach sprzyja koncentracji uwagi i pomaga dziecku dostrzec to co ważne.
Program edukacji matematycznej ujmuje kręgi tematyczne, które uwzględniają stopniowanie trudności i prawidłowości rozwoju dziecka. Praktyczne ćwiczenia pomagają kształtować m.in.:
- orientację przestrzenną,
- umiejętność skupiania uwagi na prawidłowościach i korzystania z nich w różnych sytuacjach,
- umiejętności liczenia oraz dodawania i odejmowania (liczenia konkretnych przedmiotów, liczenie na palcach, liczenie w pamięci),
- umiejętność klasyfikowania i tworzenia pojęć,
- pojęcia geometryczne,
- odporność emocjonalną,
- zdolności do wysiłku umysłowego.
Metoda pedagogiki zabawy.
Metoda ta powstała na bazie doświadczeń austriackich pedagogów i ich tzw. Spielpedagogik, która to powstała w latach 90. XX wieku i została przeniesiona na grunt polski. Metoda ta opiera się na rozumieniu terminu „zabawa”, pojmowanego jako czynność dającą przyjemność, wyzwalającą kreatywność, zaspokajającą różne potrzeby, pozwalającą na poznanie nowych wartości, zdobycie wiedzy. Pedagogika zabawy wykorzystuje szeroki wachlarz metod i zabaw (rozluźniających, ruchowych, twórczych- taniec, śpiew, plastyka ciała, drama) pobudzających do aktywności, przeżyć, nawiązania kontaktu, współpracy, samoświadomości.
Elementy Metody M.Montessori.
Podstawową formą metody jest zabawa i indywidualne zdobywanie doświadczeń przez dziecko. Pozwala na zorganizowanie przejścia od zabaw dziecięcych do elementów pracy. Opiera się na tym, co interesuje dziecko, pobudza jego ciekawość, sprawia mu satysfakcję, a tym samym prowadzi do sukcesu. Praca metodą Montessori pomaga w pełni wykorzystać potencjał rozwojowy dzieci zarówno harmonijnie rozwijających się, jak i potrzebujących dodatkowego wsparcia rozwoju.
Cele pracy:
- wspieranie indywidualnego rozwoju dziecka,
- porządkowanie bodźców, doznań i doświadczeń,
- kształcenie percepcji (wielozmysłowe doświadczanie),
- rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej i przestrzennej,
- ćwiczenie motoryki małej i dużej (precyzja ruchów),
- kształtowanie pojęć kluczowych do opisywania otaczającego świata,
- kształtowanie umiejętności komunikacyjnych
Metoda kinezjologii edukacyjnej Paula Dennisona.
Kinezjologia edukacyjna określana jest często mianem „gimnastyki mózgu”. To metoda, która polega na wykorzystaniu ruchów ciała do wspomagania procesów uczenia się. Odpowiednie ruchy ciała służą przede wszystkim stymulowaniu obu półkul mózgowych i tworzeniu nowych połączeń nerwowych oraz aktywizowaniu myślenia.
Ćwiczenia wspierają m.in.: rozwój motoryki dużej i małej, pamięci, koncentracji, orientację przestrzenną oraz koordynują pracę narządu wzroku.
Elementy Metody zabawy niedyrektywnej V. Axline.
Metoda zabawy niedyrektywnej opracowana została przez V. Axline, uczennicę Carla R. Rogersa. W Polsce zabawę niedyrektywną, jako formę terapii stosowały: Hanna Olechnowicz, Małgorzata Kościelska, Magdalena Grodzka.
Niedyrektywność jest formą terapii lub stylem kontaktu z dzieckiem, który może być wykorzystany przez rodziców lub nauczycieli. Kluczem do zabawy niedyrektywnej jest akceptacja dziecka, podążanie za jego motywacją i inicjatywą oraz powstrzymywanie się od oceniania i wydawania poleceń.
Celem podejścia niedyrektywnego jest nawiązywanie wartościowego kontaktu z dzieckiem i budowanie relacji pełnej zaangażowania, szacunku i uważności. Dorosły powstrzymuje się od oceniania dziecka na rzecz obdarzania uwagą niewartościującą.
Zabawa niedyrektywna:
- mobilizuje do samodzielnego podejmowania decyzji,
- uczy kreatywności i posiadanie własnej opinii,
- uczy samodzielnego radzenia sobie i rozwiązywania problemów,
- w naturalny sposób uczy budowania relacji społecznych.
Elementy Metody M.Frostig i D.Horne.
M.Frostig opracowała program „Wzory i obrazki”, składający się z trzech zeszytów. W ćwiczeniach znajdują się zadania: kształtujące koordynację wzrokowo-ruchową, rozwijające orientację w stosunkach przestrzennych oraz integrujące zdolności percepcyjne. Większą część pracy stanowią zadania z użyciem ołówka i papieru, jednak poprzedzone są one ćwiczeniami wstępnymi, które mają pobudzić ciało do aktywności podczas rysowania. Do ćwiczeń tych zaliczamy m.in. zabawy z wykorzystaniem lustra, elementy gimnastyki, zabawy manipulacyjne, zabawy paluszkowe itp. Ćwiczenia te prowadzone są równolegle z ćwiczeniami zawartymi w zeszytach ćwiczeń.
Gry i zabawy ogólnorozwojowe.
Gry i zabawy mają służyć wszechstronnemu rozwojowi osobowości dziecka poprzez oddziaływanie na różne sfery jego aktywności poznawczej. Materiał dydaktyczno- terapeutyczny ma na celu rozwijanie zdolności psychoruchowych, w tym:
- percepcji wzrokowej (spostrzeganie, pamięć, koordynacja wielozmysłowa),
- percepcji słuchowej (słuch fonematyczny, analiza i synteza słuchowa, pamięć słuchowa i słowna),
- mowy i myślenia,
- sprawności ruchowej i grafomotorycznej,
- orientacji przestrzennej i kierunkowej.
Zajęcia ogólnorozwojowe mają więc na celu wspomaganie wszechstronnego rozwoju dziecka poprzez usprawnianie i korygowanie zaburzonych funkcji, utrwalanie nabytych umiejętności i nawyków, tak aby osiągnęło, zgodnie ze swoimi psychofizycznymi możliwościami, rozwój społeczny i intelektualny umożliwiający mu w przyszłości samodzielnie lub prawie samodzielne funkcjonowanie działanie i rozwiązywanie problemów.
Zajęcia w Sali Doświadczania Świata.
Głównym celem terapii jest doświadczanie świata zmysłami wzroku, dotyku, słuchu i węchu oraz odprężenie, relaks i wyciszenie. Istotnym celem jest praca nad aktywacją percepcji, budowanie poczucia radości, bezpieczeństwa, a co za tym idzie wzajemnego zaufania i komunikacji poprzez dostarczanie określonej ilościowych i jakościowych bodźców sensorycznych pobudzających zmysły do działania. Jest to nauka życia przez życie, to celowe kształtowanie bodźców w celu wywołania zaplanowanych wrażeń i uczuć.
Terapia umożliwia poznawanie świata poprzez:
- dotyk (gromadzenie nowych doświadczeń, poprawę precyzyjności ruchowej, rozwijanie wrażliwości dotykowej, rozwój aktywności ruchowej),
- słuch (poszerzenie zasobu doświadczeń w zakresie percepcji słuchowej, usprawnienie koncentracji na bodźcach słuchowych, zmniejszenie lęku przed dźwiękami, analizy i syntezy słuchowej, koordynacji słuchowo- ruchowej i słuchowo- wzrokowej, reagowanie na różne bodźce słuchowe),
- wzrok- rozwijanie spostrzegawczości wzrokowej, kierunkowości spostrzegania, pamięci wzrokowej, analizy i syntezy wzrokowej),
- węch (gromadzenie doświadczeń węchowych, rozwijanie pamięci zapachowej).
Zabawy materiałami nieustrukturowanymi.
Rozwój zmysłu dotyku jest niezwykle istotny dla harmonijnego rozwoju psychoruchowego dziecka. Dotyk to jedno z pierwszych doznań doświadczanych przez człowieka po urodzeniu, we wczesnym okresie życia stanowi bardzo ważną formę kontaktu z otoczeniem, pomaga budować poczucie bezpieczeństwa, odgrywa dużą rolę w poznawaniu własnego ciała i świata zewnętrznego.
Stymulowanie rozwoju zmysłu dotyku odbywa się m.in. poprzez:
- dostarczanie dziecku zróżnicowanych zabawek pod względem kształtu, faktury, wielkości,
- rozpoznawanie i porównywanie faktur, grubości, ciężkości, gładkości i szorstkości i innych cech dotykowych,
- zabawa z wykorzystaniem materiałów sypkich, nieustrukturowanych, poznawanie różnych konsystencji (ziarna, masy, kasztany, żołędzie, piasek, masa solna, itd.),
- ćwiczenia poznawania małych przedmiotów w małej przestrzeni- usprawnianie chwytu,
- wykorzystanie zabawek rozwijających sprawność dotykową, służące usprawnianiu manualnemu i zachęcające do eksploracji oraz do oburęcznej koordynacji (dobieranki i skrzynki dotykowe, kostki manipulacyjne z różnego rodzaju zapięciami, układanki polegające na wkładaniu drobnych elementów do otworów oraz składanie z kilku części kształtów figur lub przedmiotów, przewlekani, nawlekanie korali, śruby i nakrętki o zróżnicowanej wielkości.
Mandala.
Mandala jest techniką plastyczną coraz częściej stosowaną w pracy z dziećmi, także ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Najprościej można powiedzieć, że mandala jest rysunkiem na planie koła.
Mandala:
- pomaga skupić uwagę,
- powoduje wyciszenie i odprężenie,
- łagodzi napięcia emocjonalne,
- pomaga wyrazić myśli i uczucia,
- rozwija koordynację wzrokowo-ruchową,
- rozwija wyobraźnię, stymuluje kreatywność,
- uczy wytrwałości i konsekwencji w działaniu,
- usprawnia motorykę małą,
- uczy komponowania symetrycznych wzorów,
- pomaga w nauce liter i cyfr.
Formy pracy z mandalą:
- kolorowanie kredkami lub pisakami,
- malowanie farbami,
- wylepianie plasteliną,
- wylepianie kulkami z bibuły,
- wypełnianie materiałem sypkim (kaszą, ryżem, przyprawami),
- wyklejanie ziarnami i nasionami (słonecznika, kawy, dyni),
- wyklejanie resztkami tkanin, papierem kolorowym,
- wylepianie, przyklejanie na podkładach (talerzyki papierowe, płyty CD),,
- samodzielne projektowanie i tworzenie mandali,
- tworzenie mandali z darów natury (szyszek, patyczków, kamyków, kasztanów, muszli).