• przedrostek a– oznacza brak danej czynności (np. brak mowy na skutek uszkodzenia pewnych struktur korowych nazywamy afazją, niemożność tworzenia głosu – afonią)
• przedrostek dys- wskazuje na fakt zniekształcenia danej czynności (np. dyslalia, dysartria)

Logopedzi pracujący z dziećmi, które mają problemy w zakresie komunikacji werbalnej, poziom rozwoju mowy każdego dziecka oceniają według systemów:

• system leksykalny języka – zasób słownictwa biernego i czynnego
• system fonologiczny – artykulacja głosek, wymowa wyrazów (wzorce kinestetyczno – ruchowe wyrazów)
• system gramatyczny języka : 
  • składniowy – budowa grup wyrazowych i zdań
  • morfologiczny – odmiana wyrazów (fleksja), budowa wyrazów (słowotwórstwo)system gramatyczny języka : 

PODSTAWOWE POJĘCIA STOSOWANE W LOGOPEDII:

• logopedia (gr. logos = słowo,  paideia = wychowanie) – nauka o kształtowaniu prawidłowej mowy, usuwaniu wad wymowy oraz nauczanie mowy w przypadku jej braku lub utraty,
• surdologopedia (łac.surdus = głuchy) – zajmuje się kształtowaniem mowy osób z uszkodzonym narządem słuchu,
• fonetyka – dział logopedii zajmujący się stroną fizjologiczną procesu mówienia i rozumienia, a więc ruchami narządów mowy, czyli stroną akustyczną,
• fonologia – ustala i bada tylko cechy istotne (dystynktywne) dla procesu komunikacji,
• fonacja – wydawanie głosu przez człowieka,
• fonem – najmniejszy element języka, który jest abstrakcyjny, wymawia się i słyszy jego realizację – głoskę,
• głoska – realizacja fonemu w żywym słowie, najmniejszy element wymawianiowy, słyszany,
• słuch mowny (fonematyczny) – ogólnie – różnicowanie i identyfikowanie dźwięków mowy ludzkiej, a także dokonywanie ich analizy i syntezy; szczegółowo – różnicowanie głosek różniących się tylko jedną cech artykulacyjną, a więc dźwięcznych i bezdźwięcznych, np.: p-b, k-g, dentalizowanych, np.: s-sz, s-ś, s-c, twardych i miękkich; wyróżnia się słuch fonemowy (niedokształcony lub zaburzony przy substytucji) i fonetyczny (niedokształcony  przy deformacji),
• kinestezja – czucie ułożenia; kinetyka – ruch,
• dyslalia  (syn. zaburzenia artykulacyjne, zaburzenia wymowy, wady wymowy, wady artykulacyjne, nieprawidłowe realizacje fonemów, zniekształcenia substancji fonicznej w płaszczyźnie segmentalnej) – to nazwa kategorii zaburzeń, których istotą jest nieprawidłowa realizacja dźwięków mowy,
• metateza (przestawka) – przestawienie fonemów wewnątrz wyrazu (np.: lokomotywa = mokolotywa, Inka = Nika – przyp. autorki) lub zmiana szyku wyrazów w słowie i w piśmie,
• elizja (mogilalia) – brak osobnej realizacji jakiegoś elementu, całkowite opuszczenie głoski, np. yba (ryba),
• substytucja (paralalia) – zamiana jakiejś głoski przez inną prawidłowo wymawianą, np. kula ( kura),
• asymilacja – upodobnienia głosek w zależności od sąsiedztwa fonetycznego (wsteczna, postępowa), np.: noga = goga, zęby = memby – przyp. autorki,
• deformacja – zachodzi wówczas, gdy realizacja jakiegoś fonemu wykracza poza właściwe normie pole realizacji tego fonemu – głoski nietypowe dla danego systemu fonetycznego (np.: seplenienie lateralne, międzyzębowe),
• afazja – częściowa lub całkowita utrata umiejętności posługiwania się językiem (czyli systemów znaków i reguł gramatycznych), spowodowana uszkodzeniem odpowiednich struktur mózgowych,
• oligofazja – niedokształcenie mowy na skutek upośledzenia umysłowego,
• dysartia (anartia) – zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich wytwarzania w wyniku uszkodzenia ośrodków i dróg unerwiających narządy mowne (artykulacyjne, fonacyjne, oddechowe); zaburzenia dysartryczne u dzieci towarzyszą najczęściej dziecięcemu porażeniu mózgowemu,
• schizofazja – mowa osób z zaburzeniami myślenia wynikającymi z zaburzeń psychicznych,
• jąkanie – zaburzenie płynności mowy (rytmu i tempa), przejawiające się skurczami mięśni artykulacyjnych, fonacyjnych, oddechowych,
•  logoneurozy (nerwice mowy: mutyzm, afonia) – polega na całkowitym braku mowy lub zaburzeniach tempa, modulacji, siły czy wysokości głosu, charakterystyczna u osób chorujących na nerwice,
•  dysfonia – według foniatrii jest określeniem wielopostaciowych zaburzeń głosu dotyczących częstotliwości natężenia, czasu trwania i barwy, afonia jest skrajnym stanem zaawansowania dysfonii,
• dysglosja – zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich wytwarzania na skutek nieprawidłowej budowy narządów mowy (nieprawidłowości zgryzu, rozszczepy podniebienia), ankyloglosja –  krótkie wędzidełko,
• opóźnienie rozwoju mowy (ORM) (syn. niedorozwój mowy, mowa opóźniona w rozwoju, opóźniony rozwój języka) – to najogólniejszy termin służący nazwaniu zjawiska występującego u dzieci, polegającego na wolniejszym niż u rówieśników wykształcaniu się zdolności ekspresyjnych lub/i percepcyjnych, co powoduje, że dynamika ich rozwoju jest odmienna od normalnej,
• alalia (słuchoniemota, niemota pochodzenia centralnego, afazja rozwojowa) – charakteryzuje się brakiem rozwoju języka i w konsekwencji opóźnieniem w rozwoju mowy,
• palatolalia – termin ten jest stosowany do określenia sprzężonych zaburzeń mowy, tj. dyslalii (wielorakiej, złożonej) oraz rynolalii (nosowania), występujących w przypadkach roszczepów podniebienia,
• autyzm –  (z grec. autos – sam) polega na zamykaniu się we własnym świecie i nie odpowiadaniu na płynące z zewnątrz bodźce,
• echolalia – automatyczne powtarzanie zasłyszanych dźwięków, słów, zwrotów (bezpośrednia, odroczona),
• dysfunkcja połykowa (syn. infantylne połykanie, niemowlęca pozycja języka) – brak  pionizacji języka, w czasie połykania język w pozycji poziomej z napięciem mięśni warg; z tym zaburzeniem współwystępuje najczęściej zgryz otwarty i artykulacja międzyzębowa wielu głosek.